Peter Lynch tarafından
Her yıl yüzlerce yeni ihraç, bültenlerde yerini alıyor. Bu finansal yeni doğanlara ilk halka arzlar (IPO'lar) denir ve bunların nasıl ele alındığı Sokaktaki en büyüleyici hikayelerden biridir.
İnsanlar için hayat cenaze levazımatçısında sona ererken, adi hisse senetleri için hayat sigortacılarda başlar X Şirketi, halka açık ilk hisselerini sabit bir fiyattan bir grup ilk alıcıya satması için bu Wall Street yatırım kuruluşlarından biriyle anlaşır. Fiyatın nerede sabitleneceği, sigortacıyı zor durumda bırakan bir tahmin oyunudur.
Fiyat çok yüksek belirlenirse, hisse senedi serbestçe işlem görmeye başladıktan sonra kesinlikle düşecek ve ilk alıcıların para kaybetmesinin yanı sıra sigortacının çalışmasına duymuş olabilecekleri inancı da kaybetmelerine neden olacaktır. Bu alıcıların çoğu para kaybetmekten hoşlanmayan büyük Wall Street kuruluşları olduğundan, bu sonuç sigortacının popülaritesini artırmayacaktır.
Öte yandan, fiyat çok düşük belirlenirse, hisse senedi piyasada yükselecek ve ilk alıcıları çok mutlu edecektir - ancak şirketi o kadar mutlu etmeyecektir. X şirketi, sigortacı başlangıçta daha yüksek bir fiyat belirlemiş olsaydı hisseleri için çok daha fazlasını elde edebileceğini fark edecektir. Bir dahaki sefere ikinci bir anlaşma yapmak istediğinde,X şirketi muhtemelen işini başka bir yere taşıyacaktır.
Her iki tarafı da memnun etmek için, sigortacı yeni ihracın fiyatını şirketin kendini kandırılmış hissetmeyeceği kadar yüksek ve ilk abonelerin biraz kar edebileceği kadar düşük tutmaya çalışır. Halka arz çevrelerinde bu süreç "masada bir şey bırakmak" olarak bilinir.
Bununla birlikte, sigortacı, arz sırasında, genellikle arz edilen hisselerin yaklaşık %10'u kadar ek bir miktar hisse satma hakkını saklı tutar. Bu, ek hisse satışı stratejisinin icat edildiği ve şu anda feshedilmiş olan Green Shoe Corp. şirketinin adını taşıyan "yeşil ayakkabı" tahsisatıdır. Her şey yolunda giderse, yeni ihracın hisse senedi fiyatı açık piyasada serbestçe işlem görmeye başladıktan sonra "yükselecektir" (bir başka halka arz jargonu). Yeşil ayakkabı hisseleri daha sonra arzdan elde edilen gelirlere eklenmek üzere satılabilir.
Halka arzların ilk üç ayda bu kadar iyi sonuç vermesinin bir nedeni de anlaşmaların kasıtlı olarak varsayılan piyasa değerinin biraz altında fiyatlandırılmasıdır. Aslında, son on yılda ortaya çıkan her halka arzdan hisse satın alsaydınız (burada kuruşluk hisse senedi halka arzlarını saymıyorum), bu hisseleri üç ay boyunca tutup sonra satıp bir sonraki halka arz grubuna yatırım yapsaydınız, S&P; 500'den büyük bir farkla daha iyi performans gösterirdiniz.
Cazip bir halka arzın hisselerine sahip olmak kolay değildir. Hisseler, sigortacı tarafından emekli maaşları, yatırım fonları ve benzerlerinden oluşan bir gruba dağıtılır. Genellikle en iyi anlaşmalar aşırı talep görür. Magellan'da, yeni bir şirket hakkında heyecanlanmak ve ardından sadece cüzi miktarda hisse senedi almama izin verildiğini keşfetmek sürekli bir hayal kırıklığıydı.
Magellan bu sorunu yaşadıysa, ortalama bir yatırımcının cazip bir halka arza katılma şansının ne olduğunu hayal edebilirsiniz. Aracı kurumlar, en büyük ve en iyi müşterilerine sundukları hisselerden bir pay alırlar. Eğer onlardan biri değilseniz ve aracı kurumunuz size "sıcak bir halka arz "a katılmanızı teklif ediyorsa, bu hediye için atın ağzına bakmalısınız. Büyük yatırımcılar neden bu anlaşmadan kaçınıyor?
Apple Computer 1980 yılında halka açıldığında, Massachusetts eyaleti, gizemli Blue Sky yasalarını kullanarak küçük yatırımcıların herhangi bir hisse almasını yasakladı. Apple'ın o kadar riskli bir girişim olduğu ve sadece profesyonellerin katılması gerektiği düşünülüyordu. Bu, Boston Red Sox'ın Babe Ruth'u satma kararının hemen ardından, benim eyaletimde yapılmış en kötü karar olarak yer alıyor. Benim için şans oldu çünkü Apple anlaşmasında büyük bir paya sahip olduğum anlamına geliyordu.
Halka arzlar dalgalar halinde gelir, ardından nispeten daha az hareketin olduğu daha sakin dönemler gelir. '81'in ortalarında, '83'ün ortaları ile '84'ün başları arasında, 1987'de dalgalar vardı ve 1991'in sonlarında başlayan bir dalganın ortasındayız. Bu dalgalar, yatırımcıların coşkulu olduğu ve hisse senetleri için en yüksek doları ödemeye istekli olduğu borsadaki zirvelere karşılık gelir. Şirketler halka açılmak için baş döndürücü bir atmosfer beklerler, bu yüzden birçoğu bunu aynı anda yapar.
Bazı insanlar baş döndürücü bir atmosferde halka arz satın almanın bir hata olduğunu savunur, bu genel olarak doğru olabilir, ancak bu genellikle yeni ihraçların en iyilerinin ilk çıkışını yaptığı zamandır. Temmuz 1987'de MBIA, Inc. adlı bir şirket piyasaya sürüldü. Belediye tahvillerinin bu kârlı sigortacısı 23,50 dolardan halka açıldı ve Ekim ayındaki Kara Pazartesi'de hemen değerinin yarısını kaybetti. Bugün 63 dolarlık bir hisse senedi.
Bir Prospektüsten Alınacak Dersler
Bir halka arzı kaçırırsanız, hisse senedi "satış sonrası piyasasında" işlem görmeye başladığında istediğiniz kadar hisse alabilirsiniz. Ben her zaman, 1992 yazında olduğu gibi, en son 100 halka arzın %70'inin orijinal fiyatlarından ya da daha düşük fiyatlardan satıldığı, anlaşmaların yükselmediği ender dönemlerde pazarlık ararım.
Yeni ihraçlar listesine bakarken, bir Tex-Mex restoranları zinciri olan Taco Cabana'ya rastladım. İlgili tüm raporların kopyalarını aldım, bunlardan birinde eyaletteki her bir Taco Cabana şubesini temsil eden parlak kırmızı acı biberlerle kaplı bir Teksas haritası ve şirketin reklam panosundaki sloganı yer alıyordu: "Borracho fasulyelerimizi seviyorsanız ıssırın".
İzahnameleri gözden geçirmek her zaman iyi bir fikirdir. Bunlardan iki tane var. Birincisi kırmızı ringa balığı olarak adlandırılır ve adını metnin içine serpiştirilmiş ve kırmızı renkte basılmış çok sayıda uyarıdan alır. Bu, anlaşmanın geçici açıklamasıdır ve yatırımcıların talep edildiği "road show" sonrasında sigortacının hisselerin satılabileceğini düşündüğü fiyat aralığını gösterir. Tüm ayrıntıların belirlendiği nihai izahname ise siyah renkte basılmıştır.
Bir izahnameyi diğeriyle karşılaştırarak, road show'un başarılı olup olmadığını ve sigortacıların bekledikleri fiyatı alıp almadıklarını ya da heves eksikliğinin fiyatı düşürmelerine neden olup olmadığını görebilirsiniz.
Taco Cabana kırmızı ringa balığında, sigortacı anlaşmanın fiyatının 11 ila 13 dolar arasında bir yerde olacağını söylemişti, ancak Ekim 1992'de 13,50 dolardan halka arz edildi. Açıkçası, yatırımcılar borracho fasulyesi konusunda orta derecede heyecanlıydı.
İzahname, hisse senedi satışında toplanan paraya ne olacağını da söyler. Gelirler iki yerden birine gidebilir: şirket kasasına (en iyi sonuç) veya halka arzda hisselerini satan kurucuların ve yöneticilerin ceplerine. Ne zaman içeriden birilerinin halka arzı nakit çıkışı için bir bahane olarak kullandığını görsem kendime sorarım: Eğer onlar şirketlerinin geleceğine inanmıyorsa, ben neden inanayım?
Bu örnekte 20 milyon dolar şirket kasasına, 13 milyon dolar ise içeridekilere gitti. Ayrıca hisse başına 94 sentin sigortacılara gittiğini de not ettim - Wall Street firmalarının halka arzları gerçekleştirmeyi sevmesine şaşmamalı. Normal piyasada kurumlar hisse senedi alım satımlarından hisse başına sadece üç ila beş sent komisyon alırlar.
İçeridekiler arasında 2.046 milyon hisseye sahip olan başkan, 754.500 hissesini satarak 10 milyon dolar gibi hızlı bir parayı cebe indiriyordu. Tüm hisselerini elinde tutmasını tercih ederdim, ancak kırmızı ringa balığındaki birçok dedikodu detayı arasında yaşını buldum: 65. 65 yaşındaki birinin parasının bir kısmının tadını çıkarmaya hakkı olduğunu düşündüm ve hisselerinin yarısından fazlasını elinde tuttu. Bu arada, henüz halka kapalı iken Taco Cabana'yı finanse edenlerden biri olan Prudential Venture Partners II, 2,9 milyon hisseye sahipti ve hiçbirini elden çıkarmıyordu. Bu olumlu bir işaretti.
Dikkate alınması gereken bir sonraki nokta, şirketin gelirden payına düşeni nasıl kullanacağıydı. Kırmızı ringa balığı bana Taco Cabana'nın toplam borcunu 10,4 milyon dolardan 2,5 milyon dolara düşürmeyi planladığını bildirdi. Yeni kurulan halka açık şirketlerde güçlü bir bilanço görmek her zaman güven vericidir. Borcu olmayan bir şirketin iflas etmesi zor olacaktır.
Yönetim ne yaptığını biliyor muydu? Raporun 20. sayfasında, Taco Cabana'nın ilk "Meksika teras kafesini" 1978 yılında açtığını ve o tarihten bu yana çoğu Orta ve Güney Teksas'ta olmak üzere şirkete ait 40 teras kafe daha eklediğini öğrendim. Yönetim kurulu başkanının San Antonio'da restoran işinde 36 yıllık deneyimi vardı. Başkan Fuddruckers'da başkan yardımcılığı, operasyonlardan sorumlu başkan yardımcısı Burger King'de başkan yardımcılığı ve bir direktör de Church's Fried Chicken'da başkan ve COO'luk yapmıştı. Bifteklerini, tavuklarını, fasulyelerini biliyorlardı.
Satışlar artıyordu ve kazançlar da artıyordu - bir başka iyi işaret - ve şirket 1993 için 12 ve 1994 için 18 yeni şirkete ait teras kafe planlayarak yeni acı biberleri haritaya koymaya kararlıydı.
Bir Taco Cabana restoranının canlı pembeye boyandığı ve günde 24 saat açık olduğu, ortalama hesabın kişi başına 4,63 dolar olduğu ve işin %40'ının arabayla yapıldığı gibi pek çok ilginç bilgiyi prospektüslerde bulabilirsiniz. Kendinizi sabahın dördünde borracho fasulyesi yemek için pembe bir binaya giderken hayal ediyorsunuz ve Teksaslıların kalplerine, zihinlerine ve midelerine hayret ediyorsunuz.
Burada bir Taco Cabana inşa etmenin 900.000 dolara mal olduğu ve her birinin yıllık ortalama 1,8 milyon dolar satış getirmesinin beklendiği yazıyor. Restoranlara yatırım yapmak için genel bir kural, yıllık satışların inşaat maliyetini aşması gerektiğidir. Bire iki marj oldukça uygundur.
Alkol (bira, sanırım) satışların sadece %6'sını oluşturuyor. Parasının çoğunu içkiden kazanan restoranların hisselerine sahip olma konusunda ürkek davranıyorum. İçkinin tadı her yerde aynıdır ve bara dönüşen bir restoranın müşterilerini daha trend bir bara kaptırması muhtemeldir.
Hisse senedi 13.50 dolardan işlem gören Taco Cabana, 1993 yılı tahmini kazancı olan 75 sentin 18 katına satılıyordu. Bu, genel olarak kazancın 23 katına satılan bir borsada hızla büyüyen bir şirket için abartılı bir fiyat etiketi değildi.
Hiçbirimize Taco Cabana'dan hisse almamızı tavsiye etmiyorum. Bunu, izahnameleri okuyarak ne kadar çok şey öğrenebileceğinizi ve yakın zamanda halka açılan şirketleri araştırmanın ne kadar mantıklı olduğunu göstermek için kullanıyorum.
Yeni şirketler Wall Street tarafından rutin olarak yanlış anlaşılır ve/veya göz ardı edilir, bu da onları bağımsız araştırma yapan bireysel yatırımcılar için mükemmel hedefler haline getirir. En son halka arzları takip eden çeşitli haber bültenleri ve danışmanlık hizmetleri bulunmaktadır. Bunlar arasında New York'ta Investment Dealers' Digest tarafından yayınlanan "Going Public/ The IPO Reporter" (yıllık 990,00 $; 212-227-1200); White Plains, NY'da National Corporate Sciences tarafından yayınlanan "New Issues Digest" (yıllık 425 $; 914-421- 1500); ve New York'ta Standard & Poor's "Emerging & Special Situations" (yıllık 223,50 $; 800-221-5277) bulunmaktadır.
Sayfa 38'deki grafikte, son 12 yılın en kârlı halka arzlarından birkaçının sonuçlarını görebilirsiniz. Bunların çoğu zaten bilinen isimler.
----------
Peter Lynch 1990 yılında, 15 yıl boyunca tüm yatırım fonları arasında en iyi performansı gösteren Magellan Fonu'nun yöneticiliğinden emekli oldu. Kendisi Fidelity Group fonlarının mütevellisidir ve yeni kitabı Beating the Street bu ay Simon & Schuster tarafından yayınlanacaktır.
ANAHTAR KELİMELER: Hisse Senedi Yatırım Stratejileri
KEYWORDS: Stock Invesitng Strategies
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder